Fałszowanie dokumentów i banknotów – jak zapobiegać?


Fałszowanie dokumentów

 

„Technologia druku cyfrowego jest obecnie tak zaawansowana, że można stworzyć dokładną reprodukcję nawet najbardziej skomplikowanych wzorów i kombinacji kolorów”. Te słowa, wypowiedziane przez Jeana-Noëla Machona, prezesa europejskiego oddziału amerykańskiego koncernu Xerox, wydają się przyświecać współczesnym fałszerzom.

Fałszowanie dokumentów jest przestępstwem trudnym do wykrycia. Wpływ na to ma wiele czynników, wśród których najważniejszym jest rozwój techniki komputerowej. Fałszerze podążają z duchem czasu i po mistrzowsku szlifują swój warsztat.

Rozwój ich profesji to nadchodzące czarne chmury. Fałszowanie dokumentów nie jest zagrożeniem jedynie dla poszczególnych jednostek, przeciwnie – zakres jego oddziaływania jest znacznie szerszy niż pozornie może się to wydawać, ma bowiem nierozerwalny związek z sferą ekonomiczną i polityczną. Wiąże się to z faktem, że fałszerstwa niejednokrotnie są elementem innego przestępstwa, chociażby oszustwa, przywłaszczenia czy wyłudzenia kredytów, a także drogą do zatarcia śladów popełnionego innego przestępstwa. Od kilku lat liczba tego rodzaju przestępstw utrzymuje się na poziomie około 30 tysięcy rocznie.

 


Rodzaje dokumentów

W znaczeniu prawnym za dokument uznawany jest „każdy przedmiot lub inny nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne” (art. 115 § 14 k.k.). Dokumentami są więc zarówno dokumenty cywilnoprawne, dokumenty celne, oświadczenia skarbowe, karty płatnicze, polecenia przelewu, a także bilety komunikacji miejskiej czy wstępu do teatru.

Klasyfikacja dokumentów jest szeroka i rozróżniana ze względu na przyjęte kryteria, m.in. według techniki zapisu (np. pisemne, komputerowe), techniki odtwarzania (graficzne czytelne, graficzne utajnione, dekodowane mechanicznie, dekodowane komputerowo), rodzaju formy (standaryzowane, jednostkowe).

 


Przerobienie a podrobienie dokumentów

Dwiema podstawowymi formami przestępstw przeciwko dokumentom jest ich przerobienie i podrobienie. Przerobienie dokumentu polega na dokonaniu zmian na oryginalnym dokumencie, np. zmianie danych osoby, której dokument dotyczy. Z kolei podrobienie to sporządzenie całego dokumentu według określonego wzorca. Wykonanie tego takiego dokumentu odbywa się najczęściej poprzez odwzorowanie techniczne lub naśladownictwo. Zgodnie z art. 270 kodeksu karnego oba rodzaje przestępstw zagrożone są karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub jej pozbawiania do lat 2.

 


Pokaż mi jak piszesz, a powiem ci, kim jesteś

Fałszerstwo współczesnych dokumentów polega najczęściej na podrabianiu podpisów, dlatego też w celu weryfikacji prawdziwości dokumentu zasadniczą rolę odgrywają badania klasyczne, pismoznawcze, zdeterminowane przez pogląd o personalizacji pisma, czyli posiadaniu indywidualnych cech. Badania tego rodzaju niezwykle często kojarzone są z grafologią. Jest to skojarzenie nie do końca poprawne, bowiem grafolodzy zajmują się jedynie badaniem cech pisma, na których podstawie określają specyfikę osobowości jego autora.

Jak kura pazurem

Badania pismoznawcze poddają ocenie zarówno treści zawarte w piśmie, cechy językowe, takie jak błędy ortograficzne, styl, zasób słownictwa czy regionalizmy, oraz jego cechy graficzne – czytelność, rozmiar marginesów, szerokość znaków itp.

Do lat 30. XX w. powszechnie stosowaną metodą badania pisma była metoda grafologiczna, stworzona przez Cesare Lombrosso, włoskiego twórcę teorii kryminologicznej. Wyrosła ona na bazie tezy, jakoby w piśmie przejawia się charakter i osobowość jego twórcy. Teza ta jest więc odzwierciedleniem założeń współczesnej grafologii. Sama metoda Lombrosso polegała na konieczności sporządzenia portretów grafologicznych porównywanych ze sobą rodzajów pism. Jeżeli były one ze sobą zbieżne, należało uznać, że autorem jest ta sama osoba.

Przez lata stosowano różne metody sprawdzenia wiarygodności dokumentów na bazie pisma ręcznego, np. metodę kaligraficzną lub grafometryczną. Obecnie używana jest metoda graficzno-porównawcza, która polega na stworzeniu wzorca graficznego pisma badanej osoby. Uwzględnia ona takie elementy jak estetykę, czytelność, stopień dojrzałości, a także tempo, rytm pisma i stopień nacisku.

Jak łatwo zauważyć, do tego rodzaju badań niezbędne jest posiadanie materiału porównawczego – pisma osoby, która w założeniu ma być rzekomym autorem.

 


Podpis za mamę

Podrabianie podpisów

Złożenie podpisu za inną osobę jest przestępstwem także wówczas, gdy osoba ta wyrazi na to zgodę. Dlaczego?

W ujęciu przepisów kodeksu karnego, dobrem chronionym nie jest dokument, jako przedmiot materialny, ani nie interes osoby, której podpis sfałszowano. Jest nim pewność obrotu prawnego. Pewność ta może być zapewniona jedynie poprzez zaufanie co do wiarygodności dokumentów. Warto o tym pamiętać składając fałszywe podpisy, nawet na prośbę samych zainteresowanych.

Dodatkowy pieniądz

Fałszerstwo środków płatniczych jest osobnym przestępstwem. W 2014 r. polska Policja stwierdziła ich 8 336. To aż o 2 056 więcej niż w roku poprzednim!

Kto podrabia albo przerabia polski albo obcy pieniądz, inny środek płatniczy albo dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce lub z pieniędzy, innego środka płatniczego albo z takiego dokumentu usuwa oznakę umorzenia, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności. – art 310 § 1 Kodeksu Karnego.

 


Metody fałszowania banknotów

Technik fałszowania pieniędzy papierowych jest bardzo dużo. Przestępcy prześcigają się w wyborze najbardziej skutecznej i najtrudniejszej do wykrycia. Najczęściej stosuje się techniki litograficzną, stalorytu, kserograficzną, typograficzną oraz obróbki komputerowej i druku laserowego. Ta ostatnia jest obecnie najpopularniejsza.

Jak rozpoznać fałszywe banknoty?

Fałszowanie banknotówGołym okiem można zauważyć elementy różnicujące w rysunku, wykorzystanie innego rodzaju papieru i techniki drukowania, inny odcień farby czy brak znaku wodnego lub metalowego paska zabezpieczającego. Polskie banknoty posiadają nitkę zabezpieczającą, mikroskopijne napisy przy nominale, wzbogacony znak wodny, uzupełniający się druk dwustronny i królewską literę zmieniającą kolor. Zastosowane wymiary i barwy zależne są od konkretnych nominałów.

Sprawdzenie banknotów, które trafiły do naszych rąk powinno się obywać za pomocą zmysłów wzorku i dotyku. Niestety, coraz częściej mamy do czynienia ze znacznie bardziej umiejętnie przygotowanymi falsyfikatami, a ich odróżnienie nie jest możliwe bez gruntownej analizy.

Jak zabezpieczyć się przed fałszywymi banknotami i dokumentami?

Firmy opierające swą działalność na ustawicznym przepływie pieniędzy powszechnie zaopatrują się w profesjonalne lampy do testowania autentyczności banknotów. Zakup takiego urządzenia jest niezwykle przydatny, gdy praca z pieniędzmi jest szybka – w sklepie, kawiarni, banku, kantorze.

Na rynku dostępne są tanie i skuteczne lampy UV, także dla zwykłego obywatela, dające możliwość upewnienia się, że pieniądze, którymi się posługuje są legalne i prawdziwe.

Pracodawcy korzystają także z rozmaitych szkoleń przeprowadzanych przez specjalistów. Dzięki uczestnictwu w nim pracownicy zdobywają wiedzę o właściwościach prawdziwych banknotów, stosowanych systemach zabezpieczeń oraz metodach ujawniania falsyfikatów. Szkolenia takie obejmują także rozpoznawanie zabezpieczeń dokumentów takich jak dowód osobisty, paszport, prawo jazdy.

Jednak nie tylko osoby pracujące z dokumentami i banknotami powinny znać podstawy weryfikowania ich autentyczności. Znajomość charakterystycznych cech środków płatniczych, którymi się posługujemy i dokumentów, których używamy, jest kompetencją, która może okazać się niezwykle cenna i użyteczna, bowiem może nas ochronić od stania się ofiarą fałszerstwa.

Zapobieganie fałszowaniu dokumentów i banknotów nie jest zadaniem realizowanym jednotorowo i przez jeden tylko podmiot. To całe spectrum działań. Największa odpowiedzialność spoczywa na procesie projektowania i produkcji banknotów bądź dokumentów, w których wykorzystuje się wysoce rozwinięte technologie zabezpieczeń. Zawodowstwo fałszerzy sprawia jednak, że działają oni w sposób niezwykle profesjonalny i ciągle zaskakujący organy śledcze.

 

Wobec tego należy pogodzić się z faktem, że próby fałszowania dokumentów podejmowane będą zawsze. To chwast, którego nie da się wyplewić. Świadczy o tym historia i ogromny rozwój działań fałszerskich na przestrzeni dziejów. Zjawisko fałszowania dokumentów nie jest bowiem dokonaniem naszych czasów. Dokonaniem tym najprawdopodobniej nie będzie również jego całkowita eliminacja.

 


Dodaj komentarz

24 komentarzy do "Fałszowanie dokumentów i banknotów – jak zapobiegać?"

avatar
  Subscribe  
najnowszy najstarszy
Powiadom o
MICHAŁ

A JAK WYGLĄDA SPRAWA Z PODRABIANIEM MONET? TO WOGÓLE JEST POWSZECHNE?

Mike

Euro chyba maja najlepsze zabezpieczenia

Kamyk

Teraz wchodzą banknoty 500 zł. Juz ostrzegają przed fałszywkami na rynku

Dominik

Ile razy sie podpisywało usprawiedliwienia w szkole za rodzica…..

Agata

Ciekawe czy ta grafologia może rzeczywiście powiedziec cos o osobie które pisała